Để phân biệt một đồ vật bằng gỗ là gỗ tự nhiên hay gỗ công nghiệp, và xác định chính xác loại gỗ nào, bạn có thể dựa vào các đặc điểm trực quan, cảm nhận vật lý, và một số mẹo kiểm tra đơn giản. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:
1. Phân biệt gỗ tự nhiên và gỗ công nghiệp
Dựa trên các đặc điểm sau, bạn có thể nhận biết được loại gỗ:
Quan sát bề mặt và vân gỗ
- Gỗ tự nhiên:
- Vân gỗ có sự ngẫu nhiên, không đều nhau, mỗi tấm gỗ có họa tiết độc nhất (ví dụ: vân thẳng của sồi, vân xoắn của lim).
- Màu sắc có sự chuyển đổi tự nhiên, không đồng đều (như gỗ óc chó có vùng sáng tối xen kẽ).
- Có thể thấy các mắt gỗ (nút gỗ) hoặc vết nứt nhỏ tự nhiên.
- Gỗ công nghiệp:
- Vân gỗ thường lặp lại đều đặn (do lớp phủ Melamine hoặc Veneer được in nhân tạo).
- Màu sắc đồng nhất, không có sự chuyển đổi tự nhiên.
- Không có mắt gỗ thật, bề mặt quá phẳng và mịn (đặc biệt với MDF, MFC).
Kiểm tra cạnh và mặt cắt
- Gỗ tự nhiên:
- Cạnh gỗ có thớ và vòng năm tự nhiên, không thấy lớp keo hay vụn gỗ ép.
- Nếu cắt ngang, bạn sẽ thấy cấu trúc gỗ liền mạch, không có lớp phân cách.
- Gỗ công nghiệp:
- Cạnh thường lộ ra cấu trúc ép (vụn gỗ trong MFC, sợi gỗ trong MDF, hoặc lớp dán trong Plywood).
- Có thể thấy lớp keo hoặc lớp phủ mỏng (Melamine, Laminate) bị bong tróc ở mép.
Trọng lượng
- Gỗ tự nhiên: Thường nặng hơn (đặc biệt với lim, căm xe), trừ một số loại nhẹ như thông, cao su.
- Gỗ công nghiệp: Nhẹ hơn đáng kể, ngay cả với HDF hay Plywood.
Âm thanh khi gõ
- Gỗ tự nhiên: Tiếng vang chắc, đanh (như gõ vào gỗ sồi, lim).
- Gỗ công nghiệp: Tiếng trầm, đục (do cấu trúc rỗng hoặc ép từ vụn gỗ).
Mùi hương
- Gỗ tự nhiên: Có mùi gỗ đặc trưng (như mùi thơm của hương, mùi nhựa của thông), nhất là khi mới gia công.
- Gỗ công nghiệp: Thường có mùi keo hóa học hoặc không mùi (nếu đã phủ kín bề mặt).
Độ bền khi thử
- Gỗ tự nhiên: Dùng móng tay ấn mạnh khó để lại vết lõm (trừ loại mềm như thông).
- Gỗ công nghiệp: Dễ bị lõm hoặc xước khi ấn mạnh (đặc biệt với MDF, MFC).
2. Làm sao biết chính xác đó là loại gỗ nào?
Khi đã xác định được là gỗ tự nhiên hoặc công nghiệp, bạn có thể phân loại cụ thể hơn dựa trên các đặc điểm sau:
Với gỗ tự nhiên
- Màu sắc:
- Sồi: Màu sáng, vàng nhạt đến trắng.
- Óc chó: Nâu đậm, có vùng sáng tối xen kẽ.
- Xoan đào: Đỏ hồng nhạt đến đỏ đậm.
- Hương: Đỏ thẫm hoặc nâu đỏ, có mùi thơm nhẹ.
- Lim: Nâu đậm đến đen, đôi khi ánh xanh.
- Căm xe: Đỏ nhạt khi mới làm, đậm dần theo thời gian.
- Tần bì: Trắng sáng, hơi ngả vàng.
- Cao su: Trắng nhạt, ít vân.
- Thông: Vàng nhạt, nhiều mắt gỗ và mùi nhựa.
- Gụ: Nâu đỏ đến nâu đen, đậm dần theo năm tháng.
- Vân gỗ:
- Sồi: Vân thẳng, đều, có tia gỗ (ray) rõ.
- Óc chó: Vân cuộn sóng hoặc elip, rất mềm mại.
- Xoan đào: Vân lớn, đều, ít xoáy.
- Hương: Vân mịn, nhiều đường chỉ nhỏ.
- Lim: Vân xoắn, rối, đặc trưng.
- Căm xe: Vân thẳng, mịn, ít mắt.
- Tần bì: Vân hình núi hoặc elip, đều.
- Cao su: Vân mờ, ít nổi bật.
- Thông: Vân thẳng, nhiều mắt gỗ tròn.
- Gụ: Vân mịn, ít nhưng sắc nét.
- Độ cứng và trọng lượng:
- Lim, căm xe, gụ: Rất nặng và cứng.
- Sồi, xoan đào: Trung bình, chắc chắn.
- Thông, cao su: Nhẹ, mềm hơn.
- Mùi hương:
- Hương: Thơm nhẹ, đặc trưng.
- Thông: Mùi nhựa rõ ràng.
- Lim: Mùi hơi chua khi mới cắt.
Với gỗ công nghiệp
- MDF: Bề mặt mịn, phẳng, thường phủ màu hoặc vân giả (sồi, óc chó). Cắt ngang thấy sợi gỗ mịn.
- MFC: Lộ vụn gỗ thô ở cạnh, phủ lớp Melamine mỏng, thường dùng cho đồ rẻ.
- HDF: Giống MDF nhưng cứng hơn, ít xẹp khi gõ.
- Plywood: Thấy các lớp gỗ mỏng dán chồng lên nhau ở cạnh, chắc chắn hơn MDF/MFC.
Nếu gỗ công nghiệp phủ Veneer (lớp gỗ tự nhiên mỏng), cần nhìn kỹ cạnh hoặc mặt cắt để xem lớp lõi bên trong (thường là MDF hoặc Plywood).
3. Mẹo thực tế
- Quan sát kỹ các mối nối: Gỗ tự nhiên thường để lộ thớ gỗ ở khớp, gỗ công nghiệp hay dùng đinh hoặc keo che kín.
- Dùng nước thử (nếu được phép): Nhỏ vài giọt nước lên bề mặt không phủ sơn:
- Gỗ tự nhiên: Thấm chậm, không phồng.
- Gỗ công nghiệp: Thấm nhanh, có thể phồng (đặc biệt MDF thường).
- Hỏi nguồn gốc: Nếu mua đồ, hỏi nhà cung cấp về loại gỗ, yêu cầu xem mẫu gỗ thô hoặc giấy chứng nhận.
4. Lưu ý
- Một số đồ gỗ công nghiệp cao cấp phủ Veneer rất giống gỗ tự nhiên, cần kiểm tra kỹ mặt cắt hoặc trọng lượng.
- Gỗ tự nhiên đôi khi được sơn phủ dày, che mất vân gốc, nên cạo nhẹ lớp sơn để xem bên dưới.