Trong ngành kim hoàn, việc gắn đá trang sức (như kim cương, ruby, sapphire, thạch anh, v.v.) đòi hỏi loại keo có độ trong suốt cao, không làm mù đá (mất độ bóng, độ trong), không ám màu (đổi màu đá), và đảm bảo độ bền lâu dài. Loại keo phù hợp nhất là keo UV (UV-Curing Adhesive), được thiết kế chuyên dụng cho ngành kim hoàn nhờ tính thẩm mỹ và hiệu suất vượt trội.
1. Tại sao keo UV là lựa chọn chuyên dụng?
- Độ trong suốt tuyệt đối: Keo UV sau khi đóng rắn có độ trong gần như thủy tinh, không làm mù đá quý hay che khuất độ lấp lánh của kim cương, sapphire.
- Không ám màu: Keo UV không để lại cặn vàng, trắng, hoặc đổi màu theo thời gian, giữ nguyên vẻ đẹp tự nhiên của đá.
- Khô nhanh và chính xác: Đóng rắn trong vài giây dưới ánh sáng UV, cho phép thợ kim hoàn điều chỉnh vị trí đá trước khi cố định.
- Độ bền cao: Chịu được độ ẩm, nhiệt độ, và hóa chất (như nước hoa, mồ hôi), phù hợp với trang sức đeo hàng ngày.
- Không ăn mòn: An toàn với đá quý, vàng, bạc, bạch kim, không gây hư hại bề mặt.
Ví dụ sản phẩm:
- DELO PHOTOBOND (dòng GB422, AD491).
- Dymax 6-621 hoặc Dymax Ultra Light-Weld 429.
- Loctite AA 3494.
- Permabond UV620.
2. Thành phần cấu tạo của keo UV
Keo UV được thiết kế đặc biệt để đáp ứng yêu cầu khắt khe của ngành kim hoàn, với các thành phần chính:
- Monomer/Polymer gốc acrylic: Tạo liên kết bền vững khi đóng rắn, đảm bảo độ trong suốt và độ bền cơ học.
- Chất quang khởi (Photoinitiator): Phản ứng với tia UV (bước sóng 365-405 nm) để kích hoạt quá trình polymer hóa, làm keo cứng lại.
- Chất phụ gia:
- Chất điều chỉnh độ nhớt: Đảm bảo keo lỏng vừa đủ để thấm đều nhưng không chảy quá mức.
- Chất ổn định UV: Ngăn keo phân hủy dưới ánh sáng mặt trời sau khi đóng rắn.
- Chất tăng cường độ bám: Tăng lực kết dính với đá quý và kim loại (vàng, bạch kim).
- Đặc tính: Độ nhớt thấp (100-1000 cP), trong suốt như kính, chịu nhiệt từ -40°C đến 120°C, không co ngót đáng kể.
3. Cách sản xuất keo UV
Quy trình sản xuất keo UV chuyên dụng cho kim hoàn được thực hiện trong điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt để đảm bảo độ tinh khiết và chất lượng:
- Tổng hợp nguyên liệu:
- Monomer acrylic và chất quang khởi được tổng hợp từ các hợp chất hữu cơ trong phòng thí nghiệm hóa học.
- Các chất phụ gia (chất ổn định, chất tăng độ bám) được thêm vào để tối ưu hóa tính chất.
- Pha trộn:
- Các thành phần được trộn trong lò phản ứng kín, ở nhiệt độ thấp (20-40°C), tránh tiếp xúc với tia UV để ngăn keo khô sớm.
- Quy trình diễn ra trong môi trường không bụi để đảm bảo độ trong suốt.
- Tinh chế:
- Keo được lọc để loại bỏ tạp chất, đảm bảo không có hạt nhỏ làm giảm độ trong.
- Điều chỉnh độ nhớt bằng cách thêm dung môi hoặc chất làm đặc.
- Đóng gói:
- Keo được đóng vào ống tiêm, lọ, hoặc chai màu tối (thường là màu hổ phách hoặc đen) để ngăn tia UV từ môi trường.
- Đóng gói trong phòng sạch để tránh nhiễm bẩn.
- Kiểm tra chất lượng:
- Kiểm tra độ trong suốt, thời gian đóng rắn (dưới đèn UV), độ bám dính trên đá quý và kim loại.
- Đảm bảo keo không gây ám màu hoặc làm mù đá sau thời gian dài.
4. Ứng dụng trong ngành kim hoàn
Keo UV được sử dụng chuyên dụng trong các công đoạn sau:
- Gắn đá quý vào khung kim loại: Dùng để cố định kim cương, ruby, sapphire, hoặc đá bán quý (thạch anh, ngọc trai) vào nhẫn, bông tai, dây chuyền, mặt dây chuyền.
- Sản xuất trang sức cao cấp: Đặc biệt với đá trong suốt, keo UV giúp giữ độ lấp lánh và không che khuất ánh sáng.
- Sửa chữa trang sức: Gắn lại đá bị lỏng hoặc thay đá mới mà không làm hỏng khung vàng, bạch kim.
- Tạo lớp phủ bảo vệ: Một số keo UV được dùng để phủ bề mặt đá, tăng độ bền và chống trầy xước (dùng hạn chế để tránh làm giảm độ tự nhiên).
- Ứng dụng khác: Gắn chi tiết nhỏ trong đồng hồ cao cấp hoặc trang sức thủ công.
5. Cách sử dụng keo UV
Để sử dụng keo UV hiệu quả trong ngành kim hoàn, cần tuân thủ các bước sau:
- Chuẩn bị bề mặt:
- Làm sạch đá quý và khung kim loại bằng cồn isopropyl 99% để loại bỏ dầu, bụi, hoặc dấu vân tay.
- Lau khô bằng khăn không xơ để tránh cặn.
- Chuẩn bị dụng cụ:
- Keo UV: Dùng ống tiêm hoặc lọ nhỏ để kiểm soát lượng keo.
- Đèn UV: Đèn LED UV hoặc đèn thủy ngân với bước sóng 365-405 nm, công suất 3-10W.
- Dụng cụ thi công: Tăm gỗ, que nhựa nhỏ, hoặc kim tiêm chính xác để bôi keo.
- Găng tay và kính bảo hộ: Tránh tiếp xúc trực tiếp với keo và tia UV.
- Thi công:
- Bôi một giọt keo UV nhỏ (kích thước 1-2 mm) lên vị trí cần gắn (khung hoặc đá).
- Đặt đá quý vào khung, điều chỉnh vị trí chính xác bằng nhíp hoặc tay (trong 10-20 giây trước khi chiếu UV).
- Đảm bảo keo thấm đều giữa đá và khung nhưng không tràn ra ngoài.
- Đóng rắn:
- Chiếu đèn UV trực tiếp vào vị trí keo trong 5-30 giây (tùy sản phẩm và công suất đèn).
- Kiểm tra độ cứng bằng cách chạm nhẹ; nếu chưa cứng, chiếu thêm 5-10 giây.
- Với đá lớn hoặc khung phức tạp, chiếu UV từ nhiều góc để đảm bảo keo khô hoàn toàn.
- Hoàn thiện:
- Lau sạch keo thừa (nếu có) bằng cồn isopropyl trước khi keo khô.
- Kiểm tra độ chắc chắn của đá và độ trong suốt của mối nối.
Lưu ý:
- Làm việc trong phòng sạch, tránh bụi bám vào keo.
- Không chiếu tia UV vào mắt hoặc da; sử dụng kính bảo hộ.
- Keo UV chỉ khô khi có tia UV, vì vậy có thể bảo quản lâu nếu tránh ánh sáng.
- Tránh dùng quá nhiều keo để không làm giảm thẩm mỹ.
6. Tác hại của keo UV
Keo UV và quá trình sử dụng (kết hợp với đèn UV) có thể gây ra một số tác hại nếu không tuân thủ các biện pháp an toàn. Dưới đây là các rủi ro chính:
Tác hại từ keo UV
- Kích ứng da và mắt:
- Keo UV ở trạng thái lỏng có thể gây kích ứng nếu tiếp xúc trực tiếp với da, đặc biệt với người có da nhạy cảm. Triệu chứng bao gồm đỏ, ngứa, hoặc viêm da.
- Nếu keo UV bắn vào mắt, nó có thể khô nhanh khi tiếp xúc với độ ẩm, gây tổn thương niêm mạc mắt, đau rát, hoặc thậm chí tổn thương nghiêm trọng hơn như bỏng giác mạc.
- Mùi khó chịu:
- Nguy cơ dị ứng:
- Một số thành phần trong keo UV (như monomer acrylic) có thể gây dị ứng ở người nhạy cảm, đặc biệt nếu tiếp xúc thường xuyên mà không đeo găng tay hoặc khẩu trang.
- Rủi ro khi sử dụng sai cách:
Tác hại từ đèn UV
- Tổn thương da:
- Tổn thương mắt:
- Nguy cơ lâu dài:
- Tiếp xúc tia UV kéo dài (nhiều tháng/năm) mà không bảo vệ có thể làm tăng nguy cơ lão hóa da hoặc ung thư da, mặc dù đèn UV trong kim hoàn thường có cường độ thấp hơn so với tia UV tự nhiên.
Tác hại môi trường
- Keo UV là sản phẩm hóa học, nếu không được xử lý đúng cách (ví dụ: đổ keo dư thừa ra môi trường), có thể gây ô nhiễm nguồn nước hoặc đất.
- Đèn UV thải bỏ không đúng quy định có thể gây hại do chứa các vật liệu như thủy ngân (trong một số loại đèn UV cũ).
Biện pháp giảm thiểu tác hại
- Bảo hộ cá nhân:
- Làm việc an toàn:
- Sử dụng đúng cách:
- Chỉ bôi lượng keo vừa đủ để tránh tràn.
- Dùng đèn UV đúng công suất và bước sóng (365-405 nm) để đảm bảo keo khô mà không gây hại.
- Xử lý chất thải:
- Thu gom keo dư thừa và đóng gói cẩn thận trước khi thải bỏ theo quy định hóa chất.
- Tái chế hoặc xử lý đèn UV đúng cách.
7. Nhà sản xuất keo UV hàng đầu
Thế giới
- DELO (Đức):
- Sản phẩm: DELO PHOTOBOND GB422, AD491.
- Ưu điểm: Keo UV chất lượng cao, độ trong tuyệt đối, dùng rộng rãi trong kim hoàn, điện tử, và y tế. Được các thương hiệu trang sức cao cấp (như Cartier, Tiffany) tin dùng.
- Thông tin: DELO cung cấp keo UV với độ nhớt tùy chỉnh, phù hợp cho đá quý nhỏ đến lớn.
- Dymax (Mỹ):
- Sản phẩm: Dymax Ultra Light-Weld 429, Dymax 6-621.
- Ưu điểm: Độ bền cao, trong suốt, dễ sử dụng, phổ biến trong sản xuất trang sức và đồng hồ.
- Thông tin: Dymax có các dòng keo UV chuyên biệt cho kim cương và đá trong suốt.
- Henkel (Loctite) (Đức):
- Sản phẩm: Loctite AA 3494, Loctite 4305.
- Ưu điểm: Keo UV đa năng, giá cả cạnh tranh, phù hợp cho cả kim hoàn và công nghiệp.
- Thông tin: Loctite là thương hiệu quen thuộc với thợ kim hoàn trên toàn cầu.
- Permabond (Anh):
- Sản phẩm: Permabond UV620, UV630.
- Ưu điểm: Độ bám dính tuyệt vời trên đá quý và kim loại, không ám màu.
- Thông tin: Phù hợp cho trang sức thủ công và sản xuất hàng loạt.
Việt Nam
- A1 Việt Nam:
- Sản phẩm: Phân phối keo UV từ DELO, Loctite, Permabond.
- Ưu điểm: Đối tác của các thương hiệu lớn, cung cấp keo UV chính hãng cho các xưởng kim hoàn tại Hà Nội, TP.HCM.
- Thông tin: Phù hợp cho thợ kim hoàn chuyên nghiệp, có hỗ trợ kỹ thuật.
- Prostech:
- Sản phẩm: Phân phối keo UV Permabond, Dymax.
- Ưu điểm: Cung cấp keo UV chất lượng cao, kèm đèn UV và hướng dẫn sử dụng.
- Thông tin: Phục vụ các xưởng sản xuất trang sức cao cấp tại Việt Nam.
- Techbond MFG Việt Nam:
- Sản phẩm: Keo UV công nghiệp (ít chuyên biệt cho kim hoàn hơn DELO/Dymax).
- Ưu điểm: Nhà sản xuất trong nước, giá cạnh tranh, phù hợp cho các xưởng nhỏ.
- Thông tin: Có thể cung cấp keo UV theo yêu cầu, nhưng không phổ biến bằng A1 hoặc Prostech trong ngành kim hoàn.
- Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Kỹ thuật Hoàng Gia:
- Sản phẩm: Phân phối keo UV Loctite và thiết bị UV.
- Ưu điểm: Chuyên cung cấp giải pháp keo dán cho kim hoàn, có kho tại TP.HCM.
- Thông tin: Phù hợp cho các xưởng trang sức quy mô vừa và lớn.
Lưu ý: Ở Việt Nam, keo UV chủ yếu được nhập khẩu từ DELO, Dymax, Loctite thông qua các nhà phân phối như A1 Việt Nam hoặc Prostech. Các xưởng kim hoàn lớn (như PNJ, DOJI) thường hợp tác với các nhà phân phối này để đảm bảo chất lượng. Keo UV ít được sản xuất trong nước do yêu cầu công nghệ cao.
8. Nơi mua keo UV tại Việt Nam
Keo UV chuyên dụng cho ngành kim hoàn thường được nhập khẩu từ các thương hiệu lớn như DELO, Dymax, Loctite, hoặc Permabond và phân phối qua các công ty uy tín tại Việt Nam. Dưới đây là các địa chỉ đáng tin cậy để mua keo UV tại Việt Nam:
Nhà phân phối lớn
- A1 Việt Nam:
- Sản phẩm: Keo UV DELO PHOTOBOND (GB422, AD491), Loctite AA 3494, Permabond UV620.
- Địa chỉ:
- TP.HCM: Lô A2-4, Đường số 7, KCN Vĩnh Lộc, Quận Bình Tân.
- Hà Nội: Số 18, Ngõ 168/46, Đường Nguyễn Xiển, Quận Thanh Xuân.
- Liên hệ: Website www.a1vietnam.vn hoặc hotline (thường cung cấp qua website).
- Ưu điểm: Đối tác chính thức của DELO, Loctite, Permabond; cung cấp keo UV chất lượng cao kèm hướng dẫn kỹ thuật. Phù hợp cho xưởng kim hoàn chuyên nghiệp.
- Prostech:
- Sản phẩm: Keo UV Dymax Ultra Light-Weld 429, Permabond UV630, và thiết bị đèn UV.
- Địa chỉ: Tầng 3, Tòa nhà HH2, Khu đô thị Bắc Hà, Quận Hà Đông, Hà Nội.
- Liên hệ: Website www.prostech.vn hoặc hotline 0936 606 686.
- Ưu điểm: Chuyên cung cấp giải pháp keo UV cho kim hoàn, điện tử; có hỗ trợ tư vấn và bảo hành.
- Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Kỹ thuật Hoàng Gia:
- Sản phẩm: Keo UV Loctite, Dymax, kèm đèn UV chuyên dụng.
- Địa chỉ: 60/28/2 Đường số 6, Phường Bình Hưng Hòa B, Quận Bình Tân, TP.HCM.
- Liên hệ: Hotline 0909 668 027 hoặc website (thường cập nhật trên fanpage).
- Ưu điểm: Kho hàng lớn tại TP.HCM, cung cấp keo UV và thiết bị cho các xưởng trang sức.
Nhà sản xuất và phân phối trong nước
- Techbond MFG Việt Nam:
- Sản phẩm: Keo UV công nghiệp (ít chuyên biệt cho kim hoàn hơn DELO/Dymax).
- Địa chỉ: Lô CN5, KCN Phú Nghĩa, Huyện Chương Mỹ, Hà Nội.
- Liên hệ: Website www.techbond.com.vn hoặc hotline 024 3376 9888.
- Ưu điểm: Nhà sản xuất trong nước, giá cạnh tranh, có thể cung cấp keo UV theo yêu cầu cho xưởng nhỏ.
- Công ty TNHH MTV Thương mại Dịch vụ Tân Hoàng Phát:
- Sản phẩm: Keo UV Loctite, Permabond, và đèn UV nhập khẩu.
- Địa chỉ: 81/20/8 Đường số 2, Phường 16, Quận Gò Vấp, TP.HCM.
- Liên hệ: Hotline 0908 648 645.
- Ưu điểm: Chuyên cung cấp keo UV cho ngành kim hoàn, giá hợp lý, giao hàng nhanh.
Kênh mua sắm trực tuyến
- Shopee/Lazada:
- Sản phẩm: Keo UV Loctite, Dymax (thường là hàng nhập khẩu qua đại lý nhỏ), hoặc keo UV giá rẻ từ Trung Quốc.
- Liên hệ: Tìm kiếm “keo UV kim hoàn” hoặc “UV glue jewelry” trên Shopee/Lazada.
- Ưu điểm: Giá rẻ, dễ mua, phù hợp cho thợ thủ công hoặc xưởng nhỏ.
- Lưu ý: Kiểm tra kỹ nguồn gốc và đánh giá sản phẩm, vì keo UV giá rẻ có thể không đảm bảo độ trong suốt hoặc độ bền.
- Tiki:
- Sản phẩm: Keo UV Loctite hoặc các thương hiệu nhập khẩu.
- Liên hệ: Tìm kiếm “keo UV” trên www.tiki.vn.
- Ưu điểm: Giao hàng nhanh, sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng hơn so với Shopee/Lazada.
Các cửa hàng vật liệu kim hoàn
- Chợ Kim Biên (TP.HCM):
- Địa chỉ: Khu vực đường Vạn Tượng, Quận 5, TP.HCM.
- Sản phẩm: Keo UV Loctite, Permabond, và đèn UV nhỏ.
- Ưu điểm: Nhiều cửa hàng bán vật liệu kim hoàn, giá cạnh tranh.
- Lưu ý: Nên kiểm tra kỹ chất lượng và thương hiệu để tránh hàng giả.
- Phố Hàng Bông (Hà Nội):
- Địa chỉ: Khu vực Hàng Bông, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
- Sản phẩm: Keo UV nhập khẩu và thiết bị UV.
- Ưu điểm: Gần các xưởng kim hoàn, dễ tìm nguồn cung.
Khuyến nghị:
- Nếu bạn là thợ kim hoàn chuyên nghiệp hoặc xưởng lớn (như PNJ, DOJI), nên mua từ A1 Việt Nam, Prostech, hoặc Hoàng Gia để đảm bảo keo UV chính hãng (DELO, Dymax, Loctite) và được hỗ trợ kỹ thuật.
- Nếu làm thủ công hoặc cần keo giá rẻ, Shopee/Lazada hoặc chợ Kim Biên là lựa chọn tiện lợi, nhưng cần kiểm tra chất lượng.
- Luôn mua kèm đèn UV (công suất 3-10W, bước sóng 365-405 nm) để sử dụng keo hiệu quả.